spinningolsztyn - REZERWATY

... WHERE ARE THE BIG FISH IN POLAND AND Warmia and Mazury

...SEE ON PAGE... WWW.SPINNINGOLSZTYN.PL.TL.

SPINNINGOLSZTYN

POLSKA PÓŁNOCNA
WARMIA I MAZURY
WITAMY NA PRYWATNEJ STRONIE WĘDKARSKIEJ SPINNINGOLSZTYN POLSKA PÓŁNOCNA WARMIA I MAZURY (WELCOME TO THE PRIVATE SITE fishing SPINNINGOLSZTYN POLAND NORTH Warmia and Mazury)

*REZERWATY*
*WARMII I MAZUR*

W województwie warmińsko-mazurskim utworzono 104 rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni 30 013,33 ha. Podzielono je na rezerwaty: faunistyczne, krajobrazowe, leśne, torfowiskowe, florystyczne, wodne, przyrody nieożywionej i stepowe. Poniżej przedstawiamy krótkie opisy rezerwatów reprezentujących poszczególne ich typy.

Rezerwat faunistyczny „Jezioro Łuknajno” utworzono w 1947 r. Łuknajno od dawna zwane jest jeziorem łabędzim. W wielu publikacjach można wyczytać, że w rezerwacie „Jezioro Łuknajno” gniazduje ok. 2000 łabędzi. Jest to informacja błędna. Łabędzie są ptakami terytorialnymi, nie mogą gniazdować „w tłoku”. Broniąc swoich terytoriów lęgowych, zadawałyby sobie nawzajem spore straty. Gniazdujących łabędzi jest na Łuknajnie znacznie mniej, zazwyczaj około dwudziestu par. Prawdą jest zaś, że na Łuknajnie przebywa ok. 2000 pierzących się łabędzi. Na okres wymiany upierzenia szukają one w miarę bezpiecznego miejsca, płytkiego jeziora z dużą ilością roślinności zanurzonej, a zwłaszcza z dużą ilością ramienic. Łuknajno doskonale odpowiada tym wymaganiom. W ostoi „Jezioro Łuknajno” gniazduje 96 gatunków ptaków. Wśród nich są m.in.: perkozy: dwuczuby, rdzawoszyi, zausznik i perkozek; bąk, bączek, rożeniec, płaskonos, hełmiatka, gągoł, błotniak stawowy i zbożowy, kobuz, kropiatka, zielonka, derkacz, rybitwa zwyczajna i czarna, wąsatka. Obecnie Łuknajno jest jedną z 10 największych polskich ostoi zielonki, a za znaczącą uważana jest też tutejsza populacja bąka. W niewielkiej odległości od rezerwatu gniazdują ptaki drapieżne, które często przylatują tu na żer. Wśród nich są: orlik krzykliwy, kania czarna i rdzawa, trzmielojad, bielik i rybołów. Szczególne widowisko tworzą tu polujące bieliki i rybołowy,które można obserwować z kilku wież widokowych ustawionych na obrzeżu rezerwatu. Rezerwat „Jezioro Łuknajno” ma pow. 680ha, wpisany został przez UNESCO na listę rezerwatów biosfery, znajduje się na liście obszarów podmokłych chronionych na mocy konwencji ramsarskiej, jest też obszarem specjalnej ochrony ptaków w sieci Natura 2000.

Rezerwat krajobrazowy „Źródła Rzeki Łyny” utworzono w 1950 r. Nieco na wschód od wioski Łyna w powiecie nidzickim, rozciąga się znaczne, rozległe zagłębienie z licznymi bocznymi wąwozami i dolinkami o stromych zboczach. Z nich, ze znajdujących się tam źródeł wysiękowych, kropla po kropli wysącza się woda, formując dziesiątki strumyków, spływających do centrum zagłębienia i dających początek Łynie, największej rzece Warmii i Mazur. Choć wypływ wód nie jest intensywny, kropelki wody zabierają ze skarpy ziarnko po ziarnku piasku, co z czasem powoduje osuwiska warstwy piaskowej. Proces ten otrzymał miano erozji wstecznej, a że w jej wyniku w zboczach doliny powstają półkoliste, amfiteatralnie ułożone nisze, nazwano je cyrkami wodnymi. Wypływające z cyrków krople wody zbierają się w strużki, w strumyki, te formują strugi będące początkiem Łyny. Spływają one kaskadami ku niżej leżącemu wąwozowi, wciętemu do głębokości 60 m w podłoże, aby u jego końca połączyć się w jeden nurt. W dawnych czasach chętnie wykorzystywano siłę spadku wody. Toteż w tym wąwozie górnego odcinka Łyny istnieje stary zabytkowy młyn wodny (dziś nieczynny i popadający w ruinę). Powierzchnię doliny i jej skarpy porasta stary 100-120-letni las liściasty typu grądu, a w niżej położonych częściach doliny występuje łęg jesionowo-olszowy. Ze względu na zachodzące tu, bardzo interesujące zjawiska hydrogeologiczne, na wartości przyrodnicze naturalnych w dużej części zespołów roślinnych, a w związku z tym i zwierzęcych, obszar ten objęto ochroną rezerwatową. Rezerwat o powierzchni 120,54 ha nosi nazwę "Źródła rzeki Łyny im. prof. Romana Kobendzy”. Imię to nadano w celu podkreślenia zasług profesora Kobendzy na polu ochrony przyrody Pojezierza Mazurskiego. Rezerwat udostępniony jest dla zwiedzających. Przy granicy rezerwatu leśnicy urządzili parkingi, a wewnątrz schody, mostki, platformy widokowe, ułatwiające pokonywanie zboczy bez ich uszkadzania, i obserwowanie interesującego zjawiska, jakim jest wsteczna erozja źródliskowa. Najciekawsze trasy są oznakowane i zaopatrzone w dobrze wykonane tablice informacyjne.

Rezerwat leśny „Sosny Taborskie” utworzono w 1957 r. w celu ochrony cennego starodrzewu sosny pospolitej tzw. ekotypu taborskiego czyli ”sosny taborskiej”. Sosny taborskie są wysokie, proste, gonne (mało zbieżyste), z wysoko osadzoną koroną, bezsęczne, dzięki wąskim równomiernym przyrostom na grubość mają doskonałe walory wytrzymałości. W dawnych wiekach drewno szkutnicze a zwłaszcza masztowe było surowcem strategicznym. Istnieją dokumenty zaświadczające o tym, że w 1568 r. królowa duńska prosiła o możliwość zakupienia sosen taborskich na maszty dla swojej floty. Sosną taborską interesowała się też grupa naukowców postępujących za armią Napoleona. Francuzi pozyskali tu nasiona, aby podjąć próbę wyhodowania w swoim kraju sosen taborskich z nadzieją na uzyskanie z nich drewna masztowego. W 1900 r. na światowej wystawie w Paryżu, sośnie taborskiej prezentowanej pod nazwą „bois du Tabre”, nadano miano najlepszego sosnowego surowca świata. W dobie żaglowców najwyżej wśród surowca masztowego cenione były sosny z basenu Morza Bałtyckiego. Pod koniec XVIIIw. jedna sosna masztowa miała wartość równą 1,5 kg złota. Sosny masztowe nie kosztują już po 1,5 kg złota, ale ciągle można je oglądać w Lasach Taborskich. W samym rezerwacie rosną jeszcze takie 240-260-letnie drzewa. Skutkiem wieku sosna ustępuje tu miejsca bukowi, dębowi, grabowi. Następuje naturalna sukcesja drzewostanu. Rezerwat ma powierzchnię 95,32ha, położony jest koło wsi Tabórz, w gminie Łukta, w Nadleśnictwie Miłomłyn. Na obrzeżu rezerwatu gościnni leśnicy zbudowali parking i tablice informacyjne.

Rezerwat torfowiskowy „Zakręt” utworzono w 1959 r. a powiększono w1982 r. Idący z Krutyni na zachód w kierunku Jeziora Mokrego, już po ok. 300m za rzeką, na rozstaju leśnych dróg spotkają potężny ok. 260-letni dąb – pomnik przyrody. Ok. 250m dalej, przy drodze znajduje się następny pomnik przyrody „Zakochana para”. Parę tę tworzą: dorodna ok. 200-letnia smukła sosna i młodszy, niższy, obejmujący ją miłośnie swymi konarami, dąb. Ten pomnik przyrody znajduje się niemal na granicy rezerwatu „Zakręt”. Rezerwat ten słynie ze swych dystroficznych jeziorek z pływającymi wyspami. Dystroficzne jeziorka, to śródleśne zbiorniki wodne, mające brunatną toń w wyniku ciągłego zakwaszania spływami wody opadowej, wypłukującej kwasy próchniczne ze ściółki leśnej. Obrzeża takich akwenów zarastają kożuchem torfowym, nasuwającym się na taflę jeziora. Pło torfowe przyrasta nierównomiernie, powstają półwyspy, na których z czasem pojawiają się oprócz mchów torfowców, owadożernej rosiczki i innej roślinności zielnej, także krzewy i drzewka – samosiewy sosny. Nierzadko zdarza się, że wiatr dmuchając w żagiel korony sosnowej, odrywa taki półwysep od reszty związanego z brzegiem, a unoszącego się nad wodą kożucha. Tak powstała wyspa dryfuje po ciemnej tafli jeziora. Rezerwat „Zakręt” można zwiedzić wędrując oznakowaną dróżką. Przy odrobinie szczęścia można spotkać stadko jarząbków, pływające gągoły, czernice, tracze nurogęsi lub stąpającego po torfowisku brodźca samotnego. Wracający od wschodniej granicy rezerwatu w stronę Krutyni spotkają wiekowy „Mazurski Dąb Bartny” z resztkami drewnianej drabiny, wiodącej do barci, którą jeszcze latem 1976 r. zajmował rój dzikich pszczół. Rezerwat „Zakręt” ma pow. 105,8 ha.

Rezerwat florystyczny „Jezioro Francuskie” powołany został w 1963 r. położony jest na Wzgórzach Dylewskich w pobliżu Wysokiej Wsi. Ochroną objęto niewielkie dystroficzne jezioro wraz z okalającym je torfowiskiem oraz z przyległym lasem. Rezerwat utworzono w celu ochrony stanowiska reliktowej wierzby borówkolistnej oraz dobrze zachowanego fragmentu buczyny pomorskiej. Specyficzna rzeźba terenu sprzyjała wytworzeniu się, na niewielkiej przestrzeni, różnych ekosystemów: wodnego, torfowiskowego i leśnego, zawierających liczne zbiorowiska roślinne o składzie charakterystycznym dla tej części regionu. W rezerwacie występują liczne rośliny rzadkie i ginące, głównie torfowiskowe. Do najcenniejszych gatunków obok wierzby borówkolistnej należą: mchy torfowce (kilka gatunków), turzyca bagienna, narecznica grzebieniasta, rosiczka okrągłolistna, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, grążel żółty, widłak jałowcowaty. Na uwagę zasługują też zespoły leśne: brzezina bagienna, bór mieszany wilgotny, buczyna pomorska, grąd i buczyna kwaśna. Pow. rezerwatu wynosi 15,03 ha, w tym jezioro zajmuje 2,52 ha. Warto przypomnieć genezę nazwy jeziora. Z istniejących dokumentów wynika, że w czasie wojen napoleońskich mieszkańcy pobliskiej wsi, w odwecie za doznane krzywdy, utopili tu żołnierzy francuskich.

Rezerwat wodny „Rzeka Drwęca” o pow. 1888,27 ha, utworzono w 1961 r. w celu ochrony środowiska wodnego i ryb w nim bytujących, a szczególnie pstrąga, łososia, troci i certy. Źródła Drwęcy znajdują się k. Drwęcka na wys. 191 m n.p.m., ujście zaś w Złotoryi (woj. kujawsko-pomorskie) na wys. 39m n.p.m. Dzięki dużym spadkom Drwęcy i jej dopływów, cieki te często mają charakter rzek podgórskich o dobrze natlenionych wodach. Sprzyja to bytowaniu rzadkich gatunków ryb i minogów. W trakcie kompleksowych badań Drwęcy w latach 50. stwierdzono występowanie 34 gatunków ryb, w tym łososia, troci, pstrąga i certy. Skutkiem pogorszenia się czystości wód jak i w wyniku budowania piętrzeń na rzekach, oraz gwałtownego rozwoju morskiego rybołówstwa łososiowego na Bałtyku, pod koniec lat 80. nie było już polskiego łososia, tj. nie było łososi, które wchodziłyby na tarło do polskich rzek. Wtedy też powstał „Projekt restytucji ryb wędrownych w Polsce”. Ichtiolodzy pozyskali tarlaki łososia z Dźwiny. Z zapłodnionej ikry uzyskano narybek, który podchowano w bezpiecznych sztucznych warunkach, i (poczynając od 1995 r.) w postaci tzw. smoltów wprowadzono do naszych rzek, m.in. do Drwęcy. Dorastające łososie spływają do Bałtyku, gdzie dojrzewają i wracają do swoich macierzystych rzek, aby odbyć tarło. Spośród trzech istniejących form troci, w Drwęcy występują dwie: osiadła – pstrąg potokowy, imigrująca – troć wędrowna. Ta ostatnia, podobnie jak jesiotr, łosoś i certa, jest rybą dwuśrodowiskową. Część życia spędza w wodach słodkich, część zaś w morzu. Poza ww. osobliwościami fauny Drwęcy wspomnieć należy o głowaczach: białopłetwym i pręgopłetwym, minogu rzecznym, wydrze, bobrze, zimorodku, pluszczu (zimującym). Można też spotkać polujące w pobliżu Drwęcy bieliki, orliki krzykliwe i czarne bociany.

Rezerwat przyrody nieożywionej „Koniuszanka I” utworzono w 1978 r. w celu ochrony występującego tu interesującego zjawiska sufozji wodnej. Wypływająca k. Wietrzychowa Napiwodzka Struga, przepłynąwszy przez wieś Napiwoda, po 3 – 4 km na północny wschód od niej, zanika w piaskach sandrowych między osadami leśnymi Rakarnia i Moczysko. Ponownie wypływa na powierzchnię w wysiękowych źródłach, tworzących strugę Koniuszanka, podążającą ku jezioru Koniuszyn i dalej do Jeziora Omulew. Między Rakarnią a źródliskami Koniuszanki istnieją tzw. leje sufozyjne, znaczące szlak przemieszczania się cieków podziemnych. Leje te o różnej głębokości (od kilkunastu cm do 3 m) powstają na skutek osiadania gruntu w wyniku wymywania drobnego materiału przez wody podziemne. Rezerwat ma pow.24,04 ha. Warto zwrócić uwagę na nazwy miejscowości związane zapewne z występującym tu, powyżej opisanym, interesującym zjawiskiem. Napiwoda (w dawnych „niemieckich” czasach Nappiwode) niewątpliwie wywodzi się od „picia wody”. Wydaje się , że nazwę taką nadano zauważywszy, iż grunty za wsią „wypijają” wodę strugi. Druga wioska Moczysko (po „niemiecku” Moczisko) znajduje się przy zagłębieniu bezodpływowym, do którego, przy większych opadach dopływają wody Napiwodzkiej Strugi, i tam stagnują, aż z czasem częściowo przesączą się podziemnym ciekiem, a częściowo wyparują.

Rezerwat Stepowy „Kulka” utworzono w 1955 r. w celu zachowania fragmentu lasu mieszanego ze stanowiskami flory pontyjskiej. Trzeba jednak podkreślić, że rezerwat „Kulka” nie jest stepem, lecz jedynie miejscem występowania skupisk roślinności stepowej (w zasadzie winien być sklasyfikowany jako rezerwat florystyczny). Powierzchnia rezerwatu to wąski pas gruntu (12,39 ha) na wschodnim, stromym brzegu jeziora Łęsk. Występowały tam stepowe rośliny: sasanka łąkowa, sparceta piaskowa, ostrołódka kosmata, driakiew żółta, goździk kartuzek, rzepik pospolity, koniczyna dwukłosowa, groszek czerniejący, ciemiężyk białokwiatowy, dzwonek brzoskwiniolistny, koniczyna łubinowata i sasanka otwarta. Udział roślin kserotermicznych w tym rezerwacie ulega stopniowemu ograniczeniu skutkiem zaniechania ekstensywnego wypasu, skutkiem zarastania muraw orlicą i krzewami, skutkiem zwierania się koron w drzewostanie, co ocienia podłoże i pogarsza warunki rozwojuświatłolubnych roślin.

Mazurski Park Krajobrazowy
Utworzony w grudniu 1977r. Powierzchnia Parku wynosi 53.655ha, a jego strefy ochronnej 18.608ha. Z tego lasy zajmują ponad 29.000ha, a rzeki i jeziora ok. 17.000ha. Reszta to użytki rolne i tereny zabudowane. Mazurski Park Krajobrazowy leży w województwie warmińsko-mazurskim i obejmuje swoimi granicami fragmenty gmin, znajdujących się w trzech powiatach. W granicach powiatu Pisz znajduje się 25.486ha (gmina Ruciane Nida 14.706ha, gmina Pisz 9.270ha, gmina Orzysz 1.510ha). Powiat mrągowski obejmuje 26.814ha (gmina Piecki 15.326ha, gmina Mikołajki 10.740ha, gmina Mrągowo - 748ha). W powiecie szczycieńskim do Parku należy 1.355ha gruntów z.terenu gminy Świętajno. Mazurski Park Krajobrazowy położony na pograniczu dwóch odmiennych form geomorfologicznych - moreny i sandrów, chroni wielkie bogactwo świata roślin i zwierząt, obfitość lasów, torfowisk, jezior i wód płynących.

Rezerwaty
Czapliniec - rez. ornitologiczny, pow. 17,10 ha; chroni ponad 200 letni drzewostan sosnowy, gdzie niegdyś była kolonia czapli siwej.
Czaplisko - Ławny Lasek - rez. ornitologiczny, pow. 7,62 ha; chroni ponad 200 letni drzewostan sosnowy, gdzie niegdyś była kolonia czapli siwej.
Jezioro Lisunie - rez. florystyczny, pow. 15,78 ha; obejmuje silnie zarastające jezioro i.stanowiska rzadkich roślin wodnych.
Jezioro Łuknajno - rez. faunistyczny, pow. 709,97 ha; chroni jedną z największych ostoi łabędzia niemego w Polsce. Od wiosny do jesieni stale przebywa tu kilkaset łabędzi (do 2500). Można tu obserwować ponad 175 gatunków ptaków, z których 95 gniazduje. W 1977 r. zostało uznane przez UNESCO za rezerwat biosfery (MaB), a w 1978 r. wpisano jezioro na listę międzynarodowych rezerwatów Konwencji RAMSAR.
Jezioro Warnołty - rez. krajobrazowo-ornitologiczny, pow. 373,3 ha; chroni płytkie zarastające jezioro, stanowiące odnogę Śniardw. Jest to miejsce lęgowe wielu gatunków ptaków wodno-błotnych oraz miejsce żerowania rzadkich gatunków ptaków drapieżnych.
Królewska Sosna - rez. leśno-torfowiskowy, pow. 103,76 ha; chroni ponad 200 letni starodrzew sosnowy z domieszką dębu szypułkowego, świerka i brzozy brodawkowatej oraz 3 jeziorka dystroficzne z reliktową florą torfowisk wysokich. Atrakcją turystyczną jest obumarła pomnikowa sosna oraz dąb szypułkowy zwany Dębem Karola Małłka.
Krutynia - rez. krajobrazowo-leśny, pow. 273,12 ha; utworzony dla ochrony zróżnicowanego krajobrazu polodowcowego Jeziora Krutyńskiego i górnego odcinka rzeki Krutyni (2,5 km) wraz z przyległymi lasami liściastymi i mieszanymi. Osobliwością rezerwatu jest krasnorost - Hildenbrandtia rivularis porastający kamienie i gąbka słodkowodna - Euspongilla lacustris.
Krutynia Dolna - rez. krajobrazowo-florystyczno-faunistyczny, pow. 969,33 ha; obejmuje dolny odcinek rzeki Krutyni i jeziora: Gardyńskie, Malinówko, Dłużec i Smolak oraz przyległe lasy, torfowiska i łąki. W obrębie rezerwatu Krutynia jest szeroka ok. 25 m i głęboka 2-5 m.
Pierwos - rez. krajobrazowo-florystyczno-faunistyczny, pow. 605,48 ha; chroniący zróżnicowane ekosystemy leśne, torfowiskowe i wodne. Ochroną objęto płytkie, zarastające jezioro Pierwos, strumienie Pierwos, Gardynkę oraz ujściowy odcinek rzeki Krutyni, gdzie występują rzadkie rośliny i zwierzęta.
Strzałowo - rez. leśny, pow. 14,12 ha; utworzony dla zachowania fragmentu lasu mieszanego.Spotykamy tu sosny o ładnym pokroju i dużej wysokości - 33 m.
Zakręt - rez. torfowiskowo-leśny, pow. 105,8 ha; chroniący 3 jeziorka dystroficzne z reliktową florą torfowisk wysokich oraz otaczające lasy sosnowe z domieszką dębu szypułkowego w wieku 200 lat. Jeziorka pozwalają prześledzić zarastanie powierzchni wodnej i tworzenie się torfowisk z charakterystycznymi pływającymi wyspami (odrywające się fragmenty torfu).

"CATCH and RELEASE"

ŁOWISKA